مطالعه چالش های اجرای پزشک خانواده در نظام سلامت ایران

دریافت: 24/5/94   پذیرش: 17/9/94 مقدمه: یکی از مهم ترین سیاست های مطرح شده در دهه اخیر در عرصه نظام سلامت ، برنامه پزشک خانواده است که بر طبق مواد قانونی موجود تاکنون باید به صورت ملی اجرا می شد ، ولی اجرای آن محدود به روستا ها و به صورت پایلوت در دو استان فارس و مازندران شد. از این رو پژوهش حاضر با هدف مطالعه فهم بهتر چالش هایی اجرایی پزشک خانواده بر اساس نظریه تضاد صورت گرفت. روش کـار: این مطالعه کیفی مبتنی بر نمونه گیری هدفمند انجام شد. تکنیک مصاحبه و تحلیل اسنادی جهت تولید داده ها ، و تحلیل محتوی جهت تحلیل داده ها به کار گرفته شد. در مجموع، 26 مصاحبه با سیاست گذاران ، مجریان در سطوح ارشد کشوری و صاحب نظران مطرح و کلیدی در زمینه پزشک خانواده صورت گرفت. یافته ها: چالش های اجرای پزشک خانواده تحت پنج مقوله اصلی شناسایی شدند ، که عبارتند از: «چالش ناشی از ساختار حاکم بر نظام سلامت» ، «ماهیت چالش برانگیز پزشک خانواده» ، «پزشکی کردن مدیریت» ، «تضاد منافع» ، «روابط حاکم بر وزارتخانه ها و سازمان های دخیل دربرنامه پزشک خانواده». نتیجه گیری: چالش های اجرای پزشک خانواده در شرایط تنش ، تضاد و ناهماهنگی بین اجزای مختلف نظام سلامت در ابعاد مختلف، بهتر فهمیده می شوند. در واقع از میان سه نظریه مطرح در جامعه شناسی پزشکی، چالش های پزشک خانواده در قالب نظریه تضاد بهتر قابل فهم بوده، هر چند که گاه برخی از یافته ها فراتر از نظریه تضاد هستند.